Η Μαρίκα Νίνου, η Σωτηρία Μπέλλου, η Ρόζα Εσκενάζυ, η Βίκυ Μοσχολιού, η Γιώτα Λύδια και πολλές ακόμα, είναι τραγουδίστριες που μελέτησα πολύ. Η μουσική παιδεία στην Ελλάδα δεν έχει αξιωθεί να κωδικοποιήσει τη μουσική μας σε πολλά επίπεδα, πόσο μάλλον στην τέχνη του τραγουδιού. Είναι πολύ γοητευτικό ταξίδι βέβαια να ακούς όλες αυτες τις υπέροχες ηχογραφήσεις και να προσπαθείς να αποκωδικοποιείς την τέχνη τους. Όταν ο Πάυλος Carvalho, από τους πιο υπέροχους ταυτόχρονα ανθρώπους και μουσικούς, μου πρότεινε να κάνουμε μαζί ένα αφιέρωμα στη Νίνου, καταβυθίστηκα σε μια ψυχή που γρήγορα αισθάνθηκα οικεία και σ' έναν καλλιτεχνικό πυρήνα που συμπύκνωσε και μετουσίωσε τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, την ποικιλόμορφη μουσική μας παράδοση (όχι με τα στενά όρια του όρου) αλλά και την ίδια τη λειτουργία του τραγουδιού. Η ζωή της σύντομη κι η καριέρα της συντομότερη. Πολύ λίγες βιντεοσκοπήσες όπου τραγουδά, καμία συνέντευξη δεν ανακάλυψα και πέρα από τα τραγούδια που ηχογράφησε παραμένει αινιγματική, ένα σύνολο από ψηφία που ενώνει κανείς με τη διαίσθησή του. Στο υπέροχο «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη, η Σωτηρία Λεονάρδου έχει πλάσει ένα καινούριο χαρακτήρα που συμβαίνει να βιώνει μερικά απο τα γεγονότα στη ζωή της Νίνου και αξίζει να το δείτε.
Η κατάδική μου Μαρίκα είναι αυτά τα ψηφία: Μ' αυτή την απερίγραπτα ξεχωριστή φωνή και εντικτώδη μουσική αισθητική και ενώ ήδη τραγουδούσε στην κοινότητά της, βγήκε στη σκηνή ως ακροβάτισσα. Η φωνή της στη ζωντανή ηχογράφηση από την ταβέρνα του Τζίμη του Χοντρού. Μονοκάναλη ηχογράφηση με φορητό μαγνητόφωνο του '50.
Σ' αυτή την ηχογράφηση, η ορχήστρα παίζει τον Μπουφετζή ένα τραγούδι που για τους ρεμπέτες είναι ό,τι για τους τζαζίστες ο "Mack the Knife". Επινοούσαν στίχους για να πειράξουν ο ένας τον άλλο. Την κατηγορούν ότι τρώει πολλά μακαρόνια, απαντάει με θεατράλε νάζι «Ψέμματα» και χασκογελάει. Αυτό το πολύ σπάνιο βίντεο. Η φωνή της και το σώμα της σπαράσσονται εκπέμποντας το τραγούδι αυτό για τη φτώχεια και την ίδια στιγμή το αποτινάσσει όλο για να χαιρετίσει με χαρά και χάρη κάποιον θαμώνα.
Είναι βαριά άρρωστη, πονάει και τραγουδάει αυτο το ρεφρέν με μια ανάσα:
Αυτό το αφιέρωμα αφηγείται τη ζωή, τα τραγούδια της, την εποχή της και το ρεμπέτικο, έναν κόσμο που καλωσορίζει όλο και περισσότερους μουσικούς ταξιδιώτες για το μουσικό του πλούτο και την ικανότητά του να μιλά ταυτόχρονα για τη χαρά τη ζωής και κάθε μορφής κοινωνική καταπίεση. Ο ενθουσιασμός μου για το μοίρασμα μοιάζει με ερωτικό σκίρτιμα. Eδώ, ζωντανή ηχογράφηση από φορητό μαγνητόφωνο από την τελευταία μας εμφάνιση, τρία χρόνια πριν.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΜΑΡΙΚΑ ΝΙΝΟΥ
Η Ισιδώρα Μπουζιούρη και οι Πλαστικές Καρέκλες υποκλίνονται «στην ανεπανάληπτη Μαρίκα Νίνου, που δίχως να το ξέρει, με το μαχαίρι της φωνής της, χάραξε μέσα μας βαθιά τα ονόματα θεών της ταπεινοσύνης και της βυζαντινής παρακμής» (Μάνος Χατζιδάκις.) Η Μαρίκα Νίνου αντανακλά όλες τις ιστορικές ανακατατάξεις της προπολεμικής και μεταπολεμικής Ελλάδας που σημάδεψαν τη σύντομή ζωή της, ενώ επανεφευρίσκει τι σημαίνει τραγουδάω. Κι όλα αυτά χωρίς να το ξέρει. Γεννήθηκε μέσα στη μικρασιατική καταστροφή και μεγάλωσε προσφυγοπούλα στην Κοκκινιά όπου γεννήθηκε το ρεμπέτικο. Έζησε μέσα στον πόλεμο και την καταστροφή για να προλάβει μόνο για λίγο τη μεταπολεμική Ελλάδα και τις κοινωνικές αλλαγές τις εποχής. Τραγουδάει τη ζωή της, την καρδιά της και τον πόνο της. Η ειλικρινής και διαπεραστική της ερμηνεία κάνει τις ηχογραφήσεις της να ακούγονται σαν να σου τραγουδάει ζωντανά. Αποδομεί όλες τις διαφορετικές μουσικές επιρροές που πλουτίζουν την ελληνική μουσική και επινοεί ξανά τη λειτουργία του τραγουδιού, ειδικά για τις γυναικείες φωνές των επόμενων γενεών αφού «... υλοποιεί τον γυναικείο χαρακτήρα» (Γιώργος Παπαδάκης) . Η Ισιδώρα Μουζιούρη, μια φωνή με πάθος που μαγνητίζει και βιώνει κάθε λέξη που τραγουδά, συναντά της Πλαστικές Καρέκλες, μια ομάδα εκλεκτών Ελλήνων και μουσικών απ' όλο τον κόσμο με επιρροές από την ελληνική μουσική παράδοση έως την κλασική μουσική και την τζαζ, για να αφηγηθούν μαζί τη ζωή και τα τραγουδια της Μαρίκα. Τραγούδια μια εποχής που φαίνεται περασμένη αλλά που και αυτή καθορίζεται από τον έρωτα και την απώλεια, τη χαρά της ζωής, ένα κόσμο λούμπεν και προσφύγων που ζουν στο περιθώρια αλλά και την ελπίδα ενός κόσμου ευημερίας που έρχεται. Παύλος Carvalho: μπουζούκι - τραγούδι Ισιδώρα Μπουζιούρη: τραγούδι Μιχάλης Σπυριδάκης: μπουζούκι, μπαγλαμά, τραγούδι Μαρία Τσιροδημήτρη: κιθάρα - τραγούδι ΟΞΦΟΡΔΗ Σάββατο 4 Δεκέμβρη, 7:30μμ East Oxford Community Centre, 44 Princes St, OX4 1HU https://fb.me/e/11d1wibwu ΛΟΝΔΙΝΟ Κυριακή 12 Δεκέμβρη, 7:30 μμ The Water Rats, 328 Grays Inn Road, WC1X 8BZ https://fb.me/e/Pe5oJ3Hh
Opmerkingen